Saturday, June 05, 2010

Its near to "Father's Day" friends


Butterfly Fly Away
Songwriters: Ballard, Glen; Silvestri, Alan;

You tucked me in, turned out the light
Kept me safe and sound at night
Little girls depend on things like that

Brushed my teeth and combed my hair
Had to drive me everywhere
You were always there when I looked back

You had to do it all alone
Make a living, make a home
Must have been as hard as it could be

And when I couldn't sleep at night
Scared things wouldn't turn out right
You would hold my hand and sing to me

Caterpillar in the tree
How you wonder who you'll be
Can't go far but you can always dream

Wish you may and wish you might
Don't you worry, hold on tight
I promise you there will come a day
Butterfly fly away

Butterfly fly away, butterfly fly away
Flap your wings now you can't stay
Take those dreams and make them all come true

Butterfly fly away, butterfly fly away
We've been waiting for this day
All along and knowing just what to do
Butterfly, butterfly, butterfly, butterfly fly away

Butterfly fly away
Butterfly fly away

Friday, May 28, 2010

Google Buzz ကို ႀကိဳက္ရတဲ့အေၾကာင္း


Google Buzz ဟာ တစ္ကမၻာလံုးကို Surprise လုပ္ၿပီးေရာက္လာခဲ့တာပါ။ ဘယ္အခ်ိန္က လာမွန္းမသိဘဲ ဘြားကနဲေပၚလာတာေလ။ ဒါကို ႀကီးမားတဲ့၊ အရွိန္အ၀ါႀကီး Internet Marketers ေတြကေတာင္ မသိလိုက္ၾကပါဘူး၊ တဲ့။ Google ကေတာ့ ဒီႀကီးက်ယ္တဲ့ social networking service (Buzz) ကို တိတ္တဆိတ္ တည္ေဆာက္ ေနတဲ့တာပါပဲေလ။ Twitter နဲ႔လည္း အလားသ႑ာန္တူတဲ့ Buzz ဟာ၊ Twitter ကို လက္မိုင္ခ်ေစေလာက္ ပါတယ္၊ တဲ့။ Buzz ဟာ အိပ္မက္ေတြကို အေကာင္းအထည္ ေဖာ္လာႏိုင္ေစတယ္တဲ့၊ အထူးသျဖင့္ လုပ္ငန္းငယ္ပိုင္ရွင္ေတြ၊ Internet marketers ေတြ အတြက္ေပါ့။

Buzz ဟာ Twitter လို၊ သင္ရဲ႕ message ကို စလံုး 140 လံုးသာ ကန္႔သတ္ေပးမွာ ပါဟုတ္ပါဘူး။ Unlimited ေပါ့ဗ်ာ။

ဒါ့အျပင္ Buzz ဟာ spam လို႔ ေျပာႏိုင္တဲ့ အျခား social network ေတြလို မလိုလားအပ္တဲ့ mail ေတြကို ပို႔ေနမွာမဟုတ္ဘူးေလ။ ဒါဟာ သိသာပါတယ္၊ အနည္းဆံုး သင္ဟာ ning.com တို႔လို social network တစ္ခုကို ၀င္လိုက္တာနဲ႔ site ကေန auto ပို႔လိုက္တဲ့ mail ေတြက နည္းမွမနည္းပဲ။ ...

Buzz ကို သံုးလို႔ ျဖစ္ထြန္းမယ့္ အက်ဳိးေတြက-
♥ Share ကို privately ျဖစ္ေစ publicly ျဖစ္ဆို ျပဳလုပ္ႏိုင္ျခင္း
♥ သင့္ရဲ႕ Buzz follower ေတြ သင္ follow ေနတဲ့သူေတြကို hide လုပ္ထားႏိုင္ျခင္း
♥ Inbox နဲ႔တြဲဖက္ထားမႈ၊ သင့္ mail ရဲ႕ inbox မွာ မ၀င္ေစဘဲ Buzz ထဲမွာပဲ သန္႔သန္႔၀င္ေနေစတာပါ (သင္ဟာ အေရးႀကီးတဲ့ Post ကို follow လုပ္ေနတယ္ဆိုတာေတာ့ ေသခ်ာပါေစ၊ တဲ့၊ မဟုတ္ရင္ စိတ္ညစ္ရမယ္ေလ၊ သူနဲ႔ ပါတ္သက္တဲ့ comment အစ update ျပဳလုပ္ထားမႈေတြကို ပါ တစ္ခုမက်န္ ပို႔ေပးေနမွာကိုး။)
♥ အျခား Social network နဲ႔ site ေတြကို import လုပ္ႏိုင္ျခင္း
♥ အခ်ိန္ကိုက္ update လုပ္ေပးျခင္း
♥ HTTPS Secure network ျဖစ္ျခင္း
♥ သင့္ account ကို hack ခံရမွာကို ေၾကာက္စရာမလိုျခင္း တို႔ပါပဲ။

Lifehacker ကလည္း Buzz ကို ႀကိဳက္မႀကိဳက္ Pool လုပ္ခဲ့ရာမွာ အေျဖက-
How Do You Like Google Buzz So Far? (Poll Closed)
I love it!16%2654 votes
Hate it10%1641 votes
Could not care less16%2619 votes
I'm still note sure how I'm going to use it.39%6430 votes
It seems okey16%2561 votes
Other2%379 votes

Total Votes: 16284
လုပ္ Result ထြက္ပါတယ္။ မ Sure တဲ့လူေတြကို ခဏ ေဘးဖယ္ထားရင္ ႀကိဳက္တဲ့ပိုင္းက၊ မႏွစ္ျမဳပ္တဲ့အပိုင္းထက္ေတာ့ ပိုေနပါတယ္မလား ဟဲ...။

Google Buzz ထြက္လာေတာ့ ႀကိဳက္တဲ့သူေကာ၊ မႀကိဳက္တဲ့သူေကာ၊ Article, Post ေတြ အမ်ားႀကီးေပါ့။ အခု Post က Buzz ကို ႏွစ္သက္ရတဲ့အေၾကာင္းေလးပါ။ Source က Dian Joubert ရဲ႕ Why I Love Google Buzz နဲ႔ lifehacker.com ပါ။ အျခား Article လည္း အမ်ားႀကီးပါ။

ဆီေလွ်ာ္ေအာင္နဲ႔ ကိုနားလည္သလို ျပန္ထားတာပါဗ်ာ။ ေပ်ာ္ပါေစ။

Wednesday, May 26, 2010

Google Buzz ကို လန္႔သြားရတဲ့အေၾကာင္း


Google Buzz ကို ဒီ ၂ ရက္အတြင္းမွာ ေတာ္ေတာ္လန္႔သြားတယ္။ အဓိကကေတာ့ privacy လံုးဝကို မလံုၿခံဳေတာ့ဘူး။ Google ဘာေတြလုပ္ေနလဲ မသိေတာ့ဘူး ဒီ ၂ ရက္အတြင္းမွာကို သူတို႔ တိတ္တိတ္ေလးနဲ႔ ျပင္ေနတာ အမ်ားၾကီးပဲ။

Buzz ထဲမွာ ကြ်န္ေတာ့္ကို follow လုပ္ဖို႔ ကြ်န္ေတာ့္ကို ခြင့္ေတာင္းစရာမလိုဘူး။ follow လုပ္ၿပီးတာနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္ တင္သမွ် Buzz messages ေတြအကုန္ ဖတ္လို႔ရသြားၿပီ။ ကြ်န္ေတာ္ မတင္ဘဲနဲ႔လဲ အၿခား Google က services ေတြ မွာ ကြ်န္ေတာ္လုပ္သမွ် Buzz မွာ update လုပ္ေနတယ္။ ဥပမာ Google Reader မွာ တစ္ခုခု share တာမ်ိဳးကို အကုန္ၾကည့္လုိ႔ ရေနတယ္။ ေနာက္ Gtalk Status message ကိုလဲ update လုပ္တယ္။

Google Profile မွာ ကိုယ့္ၿဖည့္ထားသေလာက္ information ကလဲ လူတိုင္းၾကည့္လုိ႔ရေနၿပီ။ အရင္က profile ကို hide လုပ္ထားလို႔ရတယ္။ အခု Buzz ထြက္လာေတာ့ profile က ကြ်န္ေတာ့္ message က နာမည္ကို ႏွိပ္လိုက္တာနဲ႔ တန္းၿပီး ၾကည့္ရံုပဲ ဖုန္းနံပါတ္ေတြ Geolocation ေတြမ်ား ထည့္ထားေသးရင္ ဘယ္နားေရာက္ေနတယ္ ဆိုတာပါသိရမယ္။ အရမး္ေၾကာက္ဖို႔ ေကာင္းတယ္ ေနာက္ Google က live Search လိုမ်ိဳးလုပ္ၿပီး လူတိုင္း messages ေတြကို ဝင္ရွာႏိုင္တဲ့ service မ်ိဳးလုပ္ႏိုင္ေသးတယ္။ မိုဘုိင္းဖုန္းကေန Nearby Search အခုလုပ္လိုက္ရင္ Buzz ကို မိုဘိုင္းဖုန္းသံုးေနတဲ့ သူေတြ (ၿမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ) အကုန္ရွာလို႔ ရေနတယ္။

ေတာ္ေတာ္ေလးလန္႔သြားတယ္ ကြ်န္ေတာ္က VIP ပုဂိၢဳလ္လဲမဟုတ္ဘူး ကိုယ့္အေၾကာင္းကို ဖုံးထားမွ ၿဖစ္မယ့္ လူမ်ိဳးလဲ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ့္ အေၾကာင္းကို web ေပၚမွာ အကုန္ၾကည့္လို႔ ရေနတာကိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးလန္႔သြားတယ္။ ေလာေလာဆယ္ Buzz ထဲမွာ Mashable လိုမ်ိဳးကို follow လုပ္လို႔ရတယ္။ သူတို႔ ဘာေတြ အသစ္တင္လဲဖတ္လို႔ရတယ္ comment ဝင္ေရးလိုက္ၿပီဆိုပါစို႔ အဲဒီ comment မွာပါတဲ့ ကြ်န္ေတာ့္ နာမည္ profile ကေန email ၿဖည့္ထားရင္ spam mail ပို႔လို႔ရၿပီ။ Geolocation နဲ႔ Buzz ကို update လုပ္ထားရင္ ကြ်န္ေတာ္ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံကို လုိက္ၿပီး location based Spam ေၾကာ္ၿငာေတြ ပို႔လို႔ရၿပီ။ ေၿပာလို႔မရဘူး contact မွာပါတဲ့ ဖုန္းနံပါတ္ေတြကို mobile ဖုန္း ေၾကၿငာလုပ္တဲ့ သူေတြ location based နဲ႔ လိုက္ရွာၿပီး SMS ေၾကာ္ၿငာေတြ ပို႔လို႔ ရေနမယ္။ အနည္းဆံုး SMS နဲ႔ မင္းထီေပါက္ပါတယ္ ဆိုၿပီး လာတဲ့ အခ်ိန္ ထီထိုးထားမိရင္ ကြ်န္ေတာ္သာဆို ယံုမိေတာ့မွာပဲ။

Google Buzz က အမွန္ေတာ့ Twitter + FaceBook’s Like + Geolocation ေပါင္းထားတာပဲ။ Google က အခ်ိန္တို အတြင္းမွာ သူ႔ရဲ႕ Social Networking ဆိုဒ္ကို အၾကီးၾကီးၿဖစ္လာခ်င္ေတာ့ အတင္း force လုပ္ၿပီး ကြ်န္ေတာ္ ဘာမွ မသိလိုက္ရပဲ ကြ်န္ေတာ့္ Gtalk list ထဲက သူေတြကို follow လုပ္ထားၿပီးသားၿဖစ္ေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ မလုပ္ရေသးတဲ့သူမ်ားဆိုလဲ Recommanded ဆိုၿပီး လာၿပေနေသးတယ္။ Spammer ေတြအတြက္ အေကာင္းဆံုး ဂြင္တစ္ခုလိုၿဖစ္ေနၿပီ bot မ်ားေရးထားၿပီး crawl လုပ္လိုက္ရင္ Buzz ကေန နာရီဝက္ေလာက္ အတြင္းမွာ email contact ေပါင္းသိန္းခ်ီရႏိုင္တယ္။ ၿပီးရင္ အဲဒီေကာင္ေတြ ကို business ေတြဆီ ေဒၚလာ ရာဂဏန္းေလာက္နဲ႔ ေရာင္းစား ပိုက္ဆံရွာလို႔ရတယ္။

ထြက္တာ ၂ ရက္ပဲရွိေသးတဲ့ Buzz ရဲ႕Privacy သတင္းကေတာ့ web ေပၚမွာ ေတာ္ေတာ္ေလးၿပန္႔ေနတယ္။ အခု ကြ်န္ေတာ္ေရးထားတာေတာင္ personal အၿမင္ပဲ ရွိေသးတယ္ security professional ေတြရဲ႕ articles ေတြ အခုပဲ “Google Buzz Privacy” ဆိုၿပီး ရွာလိုက္တာေတာင္ result 66,300,000 အဲဒီေလာက္ထြက္ေနၿပီ။ ကြ်မ္းက်င္တဲ့သူေတြ ေရးထားတာကို ရွာဖတ္ၾကည့္ေလ Buzz က ေၾကာက္စရာေကာင္းလာလာေလေလ ၿဖစ္လာတာနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ Buzz ကို လံုးဝပိတ္လိုက္ၿပီ။ ပိတ္ခ်င္ရင္ Gmail ေအာက္ဆံုးမွာ turn off buzz ဆိုၿပီး ရွိပါတယ္။ အဲဒီကေန ပိတ္လို႔ရပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ Buzz သံုးလိုက္ကတည္းက online privacy နဲ႔ပက္သက္ၿပီး shock ရသြားတယ္ ပထမဆံုးဘဲ။ Google လိုမ်ိဳးက သူ႔ product ေအာင္ၿမင္ဖို႔ဆို ကြ်န္ေတာ္တို႔ privacy ကို ခ်နင္းဖို႔ ဝန္ေလးပံု မရဘူး။

[အလင္းေစတမန္:5082]

Tuesday, May 25, 2010

Google ရဲ႕ Translator tool

Google ဟာခ်စ္စရာေကာင္းတာ အားလံုးက လက္ခံၿပီးျဖစ္လိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။ 7GB ေက်ာ္အခမဲ့ Email ၀န္ေဆာင္မႈ အျပင္ ၄င္းနဲ႔ တြဲဖက္လို႔၊ Gtalk, Blogger, နဲ႔ ေနာက္ပိုင္းေပါင္းထည့္လာတဲ့ Buzz တို႔ဟာ အခုေခတ္မွာ အသံုးအမ်ားဆံုးနဲ႔ online နဲ႔ ထိေတြ႕သူတိုင္း အတြက္ လက္မလြတ္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ေကာင္းမြန္ေနတာ အားလံုး ျငင္းလို႔ရမယ္မထင္ပါဘူးဗ်ာ။ (Buzz ကေတာ့ အသစ္မို႔လို႔ သိပ္ၿပီးမ သံုးတတ္ေသးတာကလြဲလို႔ေပါ့။) ဒါ့အျပင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အသံုးမျပဳေသးတဲ့ ေကာင္းမြန္အသံုး၀င္လွတဲ့ Tools ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရွိေနတုန္းပါ။

အဲဒီထဲက လတ္တေလာလိုအပ္လို႔ သံုးၾကည့္ရာက သေဘာက်ႏွစ္ၿခိဳက္မိတဲ့ Tool တစ္ခုနဲ႔ မိတ္ဆိတ္ေပးခ်င္တာပါ။ Translation (Language Tool) ျဖစ္ေၾကာင္း အထူးေျပာဖို႔ လိုမယ္မထင္ေတာ့ပါဘူးေနာ္၊ (ေခါင္းစဥ္မွာကတည္းက ပါၿပီးသားပဲဟာ။)

အသံုးျပဳပံုက ဒီလို၊ www.google.com ကို ဖြင့္ရင္ ေတြ႕ေန႕က်အတိုင္း Google ကပြင့္လာမယ္။

Translate ကေန သံုးလို႔ ရသလိုပဲ၊ Language Tool ကေနလဲ သံုးလို႔ရပါတယ္။ ပိုလြယ္ကူရိုးရွင္းတာက Translate ပါ။


Translate မွာ ဘာသာျပန္ေပးလို႔ရတဲ့ ဘာသာစကား ၅၇ မ်ဳိးေပးထားတာ ေတြ႕ရပါမယ္။

ရွင္းရွင္းေလးဗ်ေနာ္... Translation from: မွာ သင္သိလိုတဲ့ဘာသာစကားကို ေရြးေပးမယ္။ (ဥပမာ မွာေတာ့ Malay ကို ေရြးထားတာ ေတြ႕ရမယ္) ၿပီး Translation into: မွာ သင္ေျပာင္းလို႔တဲ့ ဘာသာစကားကို ေရြးေပးရမည္။ (ဥပမာ English) ဒါဟာ Malay ဘာသာစကားကေန၊ အဂၤလိပ္ဘာသာကို ေျပာင္းေပးမယ့္ ေရြးခ်ယ္မႈပါ။


Step အေနနဲ႔ ေျပာရရင္၊
(၁) မွာ ကိုယ္သိလိုတဲ့ဘာသာကို ေရြး
(၂) မွာ ကိုယ္ဘာသာျပန္ေပးေစလိုတဲ့ ဘာသာကိုေရြး
(၃) ကိုယ္သိလိုတဲ့ စာလံုး၊ စာေၾကာင္း ကို ရိုက္ထည့္ (ဒါမွမဟုတ္ Web page၊ ဒါမွမဟုတ္ Notepad, Wordpad နဲ႔ Word တို႔နဲ႔ Save ထားတဲ့ ဖိုင္ေတြကို ေတာင္ upload တင္ေပးရင္ ဘာသာျပန္ေပးဦးမွာဗ်၊ ေကာင္းမွေကာင္း။)
(၄) မွာ ဘာသာျပန္ေပးတဲ့ စာကို ေတြ႕ရမယ္။
(၅) မွာ ျပထားတာကေတာ့၊ တခ်ဳိ႕ ဘာသာစကားေတြမွာ Audio အသံေတြနဲ႔ပါ နားထားလို႔ရေအာင္ ဖန္တီးထားတဲ့အတြက္၊ ၄င္း Speaker ပံု Icon ေလးကို ႏွိပ္လိုက္တာနဲ႔ အသံနဲ႔ပါ နားေထာင္လို႔ရပါေၾကာင္းပါ။

ဘယ္ကဦးမလဲဗ် ေအာက္မွာ Contribute a better traslation ကုိ ႏွိပ္ၿပီး ပိုေကာင္းမယ္ထင္တဲ့ ဘာသာျပန္ခ်က္ကို အႀကံျပဳေရးသားေပးလို႔ ရပါေသးတယ္ဗ်။

ကဲဗ်ာ ဒါဆို၊ ကိုယ္မသိတဲ့ (Google က ဘာသာျပန္ေပးႏိုင္တဲ့) စာ၊ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ္မသိတဲ့ အျခားဘာသာစကားသံုးေနတဲ့ လူတစ္ေယာက္နဲ႔ ဆက္သြယ္၊ chatting ထိုင္ဖို႔ ဘာေၾကာက္စရာလိုေတာ့မွာတုန္း။ မဟုတ္ေပဘူးလား။ ေပ်ာ္ပါေစဗ်ာ။

Thursday, March 04, 2010

“SIAL” Pianna Thu

Sial hong laam, sial hong laam, Thawmte sial khawi honglaam e;
A pianna Khumtui hi e, a tatna Tuithang hi e.


Saizang khua a teng, Thawmte beh, Mang Sum in zi Kom Kim tawh tapasal sagih nei hi. A tapa upa pen leh Li Chin te tanungak hoih dawi nungak Kol Nu Thep tawh a sabetna-ah kimu thei pahpah uh hi. Nikhat ni ciangin hong kiteengin Saizang khua-a inn-ah a ciahpih hi. A nu leh a pa in, “Koi pan hong pai na hiam?” ci-in a dot ciangin Kol Nu Thep in, “Ka nute ka pate in leitungah va maang in, ci a hongsawl hing.” ci hi. Nikhat niciangin a pasal kiangah, “Ka pate in Moman hong ngenngen, va pia ni.” ci-in a zawn hi. A pasal in, “En’ i piak ding bangmah lah neilo a, bang pia mawk ding i hi hiam?” a ci hi. A lawmnu in, “I piak ding lung himawh ke’n, lampi pan kei mahin hong gel ning.” ci hi. Tua ahihleh, ci-in a nupa-in hong pai uh a, lampi panin tungsial bawlin dawi biaknateng ahi khipi tang 30, sial 30, sumvando, paangpi 3 bawl in, daak tal 3, zam, khuang, hih bangin dawi biakna ding teng a bawl khit ciangin kuang khatin a tawi hi.

Vangteh khua thung, Lichim mun a tun ciangin a bawl khempeuh a taktakin hong piangpah hi. Lichim a, apate kiang a tun ciangin, “No Moman pia ding a hong pai maw?” a cih teh, “hi mah ung.” ci pah hi. A pa in, “Ko, kong piak ding dang nei kei ung in na ciah ciangun Sial khat hong pia nung.” ci hi. A ciah ciangun Sial san khat pia a, phungpha mahmah in Saizang khua panin sial a khah ciangin a masa penin Khumvum dong a batteh a nunungte sial kongkhakah omlai hi. Sial a hauh mahmah ciangin a tonupi Kom Kim in Kol Nu Thep a nunglam ah ciah dingin sawl hi. Kol Nu Thep in, “Hong ma kei un, nong mak uh leh na neih nalam teng uh beimang ding hi uh teh.” aci hi. A zinglam ciangin sawlkik leuleu a, a mo nu zong hehsuakin ciah sawm ta hi. Innsung pan kithawi-in a tangbem teng a khe-in sui phei-in, a sial teng lili ci-in zol a, Khumvum a pate kiangah a ciahpih hi. Khumvum panin dawi innsungah lut thei nawnlo ahih manin tua sial khempeuh gamzangah taimangin zangsial a suak hi. A nu khat leh a pa khat in na zui nuamlo a, tuni dongin tua suanteng sialin i zang lai hi. A ningkum ciangin Tawmbingte in sa va beng uha, Tulsuk mun-ah zangsialpi khat va man pah uh hi. Tawmbingte’n zangsial a mat uh ciangin hih la phuak hi.

Sial hong laam, sial hong laam, Thawmte sial khawi honglaam e;
A pianna Khumtui hi e, a tatna Tuithang hi e.


Tua zawh ciangin Mang Sum, Kom Kimte zawngpah lian ahih manin a mihing teng bek a omlai hi. A nikum ciangin a tapasal sagihte in Tanghlui (Ngatan), Luigal (Mualbem leh Saizang kikal)ah sabengin kuan hi. A pailamin Ngatan lui khanga, singluangpi khat kidawh hi. Beelbawm puapa in, “Pute aw i lei zuih in mit nei veh aw.” ci-in alei sakdeuh panin a gen hi. “Lei mit nei thei ngei khang.” ci-in thudonlo uh hi. A lei zuih uh pen singluang na hilo-in gulpi khat nahi hi. A ciahkik ciangun na kihei-in Saizang lam na nga hi. A unau teng un lei tungah ding diamduamin a beelbawm puapa in, “I lei zuih mit nei ka cih hih ai ve,” ci-in a teipi tawh a mit a dawt leh a gulpi kihei-a, a vekpi un tuisungah kia mang khin uh hi.

A tate teng beikhin ahih manin Mang Sum in “Zi thak khat nei nuam ing, ka hat lai khak leh” ci-in a hat a kitheih nadingin a silate kiangah, “Akkiaklo lakah na om ning in gam hong hal nelh un,” ci-in sawl hi. A sila te in a hal ciangin Mang Sum tai in singkungah kah-a, pingpei kipei-in meihual kuangin hualin Mang Sum a si hi. A zi Kom Kim leh a khipi gui, a daakhaangbu tua tengbek hong om lai hi.

Kom Kim in a u, a nauteng kaikhawm-a, “Suan leh pak neilo ka hih teh va nungkik mai ning,” a ci hi. A khipitang pen maulawng sungah thunin sumtawng maikhin-ah lawnto hi. A daakhangbu pen vokkuang gei-a gahawng-muat tawh seengsia sungah koihkhawm hi. Kom Kim a ciah ding ciangin, “Kei ka kihilna dingin hih gahawng muat beek pua ning e,” ci-in seengsia manin a daak hangbu tawh a pua khawm hi. “Koi! ka tei pi ding!” ci-in a maulawng la-a, a maulawng sung a khipitang zong a ciahpih hi. A sanggamte’ tenna Tuitawh-ah tung hi. Thawmte beh Mang Sum sanggamte in Kom Kim ciahpih a dakhangbu, khipitang a theih ciangin heh lua uh-a, Kom Kim that dingin Tuitawh khua-ah a delh uh hangin that zolo uh hi.

• Ciapteh ding: Sial pen Leitung-ah Africa leh Kawlgam-ah Kachin leh Zogam bekah om hi. Africa leh Kachin gam-a Sialte pen puang (Bawng dan) in ei Zogam ate bek Vom hi.

Ref: Pu Zel Khup' Tangthu Ciapteh sung pan

Ngal Ngam Leh Hang Sai Tangthu

[A ngilh huailo i Khamtung Inn Khat]


Tuiluang dung(Tuisa dung) ah inn 30 a pha khuakhat a om hi. Tua khua hausapa tanu hoih lua mahmah ahih manin a sawmgiak tangval tengin khatvei tek i *** mateng ci-in a kamciam sim uh hi. Hausapa tanu a mit kildawn naai nuh sakin sawm tangval tengin gual*** uh hi. Nungaknu hong gai a, a hong suah ciangin a pate’n a dot teh sawm tangval teng hi ding ci hi. Tua teh a pa in kihih zau ahih manin a min Zau Hang a phuak hi. Zau Hang in ta a hong neih leuleu ciangin, Zau Hang tapa min Ngal Ngam a phuak uh hi.

Ngal Ngam a hong khantoh cingin, a sabetna-ah mihing keitui dawn sahang aa piang Hang Sai tawh hong kimu uh hi. Ngal Ngam in, “Lawm Hang Sai aw kizawl ni.” a cih leh Hang Sai in zong, “hi hen.” ci-in kizawl uh hi. A zawlta un kithukimin sabeng dingin hong kuankhia pah uh hi. Ngal Ngam in sa pang a, Hang Sai in a hawl leh sa tampi tak suaha, ahi zongin thaltang khat bek nei ahih manin na kap ngam lo hi. Hang Sai in, “Zawl aw, sa hizah hong suak bang dinga na kaplo na hi hiam?” a cih cingin Ngal Ngam in, “Ngal khat hong suak ka kap leh pailetin hih suangkawm-ah ka thal awk hi, hong pai inla dok khawm ni,” ci-in dokkhawm uh hi. A dawhkhop uh ciangin Ngal Ngam in siat suk a, Hang Sai in dokto ahih manin dokkhia zolo uh hi. Ngal Ngam in zong, “Zawl aw, tha leh tha kituak lo hi, kei guak in hong dok ning.” ci-in a mah guakin a dawh leh dawk ziau hi. Tua ciangin Hang Sai in kihta sim pian pah hi.

Tua mun panin sahawl kilaih leuleu a, Ngal Ngam in hawlin Hang Sai in a panna, mual lai khat ah sazuk luang sawm na pet lum hi. “Zawl aw, tu in ih puakna ding theilawng va sat in.” ci-in Ngal ngam a sawl hi. Ngal Ngam in teeipi cia a pha nih va sat hi. Hang Sai in zong sazuk luang sawm, a dawi ai tawh neusak in thei lawng nihte ah tasak hi. Sateng pua in pai uh-a, mual khat a tun uh ciangin, “Zawl Hang Sai aw, i sa em nading hua mualmong a, mei vala in.” ci-in a sawl ciangin Hang Sai zong paipah hi. Mual kua a khupkhit ciangin gamla lai lua ahih manin kilehkika, “Zawl aw gamla lua mahmah in la zo keng, hong kileh kik ing.” a ci hi. Ngal Ngam in, “Nang’ la zolo na hih leh ke’n vala ning.” ci-in pai a, mualpang panin a meisah sat in meide-in a hong ciah hi. Tua mun pan pai leuleu-in mun khatah singkung dangah The-pi khat om Ngal Ngam in a muh ciangin a lawmpa muhloh kalin a thung-ip ah a koih hi. Mual khat a tun ciangin, “Zawl aw suang kilot teh ni,” ci-in suanglot hong kidem a, Hang Sai in suang takpi lawnin mual khat bek a khum hi. Ngal ngam in a The-pi mat a lot leh leng vingveng in mual kua khum hi.

Tua pan mun khatah paileuleu a, Ngal Ngam in Vagik tui tang khat mu-in a thung-ip sungah guangsim leuleu hi. A tawlngakna munah suang-aipaak khat tuaka, Hang Sai in, “Zawlaw hih suang sak tuak mahmah, kipeh teh ni.” ci-in Hang Sai in peta, pet kham zolo hi. Ngal Ngam in zong a thung-ip sunga, Vagiktui lasim khian a, a pehpah leh kitam ziau hi. (Sahang mat ciangin sahang kam-ah suangpaak kipetsaka, en’ aktui i peh pen hih hang ahi hi.)

Tua pan a zawlta un mualtung khatah hong kahto uh-a tua munah suangtum tampitak om a muh uh ciangin Hang Sai in, “Zawl aw, ke’n hih suangpi teng laam sak thei ding hing.” a cih teh, Ngal Ngam in zong, “Laam sak dih veleh mu nuam hang.” a ci hi. Hang Sai in zong phui hongsam in tua suangpi khempeuh a hong laam sak pah hi. Ngal Ngam in tua ai deihgawh ahih manin a sa puakteng tawh na matai in mun khatah na bungkhia hi. “Zawl aw, ka tuuk leh i sateng buaksuah ing, hong guangkik in.” a ci hi. Hang Sai in zong, asa kimkot-ah a ai Khuaimu-in laamlaam saka, a sa khempeuh tawmcik khat a phaksak laitakin Ngal Ngam in a samzangin tua Khuaimu a matsak hi. Hang Sai in, “Zawl aw, ka na khat mang veh aw.” a cih ciangin, Ngal Ngam in, “Ke’n thei kha het keng.” ci-in pia nuam nawnlo hi. Tua zawh ciangin Ngal Ngam in a thalpi tangte a zawlpa laka, “Hih na pa ka ginna, hih na nu ka ginna, hih nang kong ginna,” ci-in a thalpi tang khat bek guang zel thunkikzel hi. Hang Sai in zong ahi mah sa-in, “Zawl aw, ke’n ka na nei nawnlo ka hih teh ka khua-ah ciah ning, hong zui in,” ci-in a zawn hi.

Ngal Ngam in a zan cingin mualtung khatah kahto-in huih khempeuh samsamin an um khat dimin a thun hi. A zingsang Hang Sai a ciah ding ciangin, “Zawl aw kong piakding bangmah neilo ka hih manin hih an-um na pua inla, na inn na tun ma teng hong peuhmah kei in.” ci-in a vaikhak hi. Hang Sai in zong Ngal Ngam kiangah, “Zawl aw, bangmah nei nawnlo ka hih manin mual-ah i kituah leh mual-ah, guamah i kituahleh guamah, ki that ni.” ci-in a vaikhak hi. A kithat zo belbel, “Dawikungpu-sial-kili-nei in ki-ai ni.” ci-in kithukimin kikhen uh hi. Hang Sai a khuanawl a tun teh, ‘ka zawlpa hong guat bang hipeuh mah hiam,’ ci-in a an-um a hon leh huihpi nakpitak nungin Hang Saite khua inn khempeuh a len mang hi.

Ngal Ngam zong ciah in a inn a tun cingin Hang Sai a thah zawh nading a buk tungah milim khat bawla, tua milim tamngai a tumsak hi. Tamngai a zak ciangin Hang Sai hong vak a, milim a muh ciangin hih mipa ka thahnoppa hi ci-in tha khat in milim bawhin hong pet pah hi. Ngal Ngam zong buk sung pan thakhatin lengkhia-in a thalpi tawh Hang Sai a kaplum hi. Hang Sai a thah zawh ciangin a zawlpa tawh a kiciamna thu teng Ngal Ngam in a pa kiangah a gen hi.

Hang Sai tawh akiciamna mah bangin Dawikungpu-sial-kili-nei la dingin Ngal Ngam in a pa a sawl hi. A pa kiangah, “Dawikungpu in, neemna dildial, neem na dildial, ka tung sunni neemna dildial, hong cih leh, nang zong so na vingving, so na vingving ka tung sunni, so na vingveng ci-in thuk in.” ci-in a pa a vaikhak hi. “Na kot a lehlam-ah kong suaklo-a, na uitalpi kualna-ah kong kual hi ci-in gen in” ci-in vaikhakin a paisak hi. A pa zong Dawikungpu kiangah hong paipah a, a tapa vaikhak bangin a gen takteh, Dawikungpu in tungsial khat a pia pah hi. A tungsial kai-in a ciah leh tungsial in lampi-ah a so nelh hi. A pa atun theihloh ciangin Ngal Ngam in va kan a, lampi-ah a tungin a pa na sonelh-in a samzangbek a dawk lai a mu hi. Ngal Ngam in zong, “Ka pa luang sing bang lum, kei man tang bang phong ning.” ci-in a tungtun a suih leh a pa dawkin a phongkhiato hi. Ngal Ngam zong tua pan paisuakin Dawikungpu tawh aikidem pah hi.

Ngal Ngam in Dawikungpu ai zo ahih manin a sial-kili-nei manin kaikhia pah hi. Kongka a tun laitak Dawikungpu in, “Ngal Ngam aw ka it mahmah ka sial-kili-nei nong kaih sak, na khut leh sialkhau kimatcip pah hen,” a cih ciangin Ngal Ngam in dawng kik a, “Nang zong na tutna suangpi leh na taw kimatcip ta hen.” a ci hi. Ngal Ngam khut leh sialkhau kimatcip takpi a, Dawikungpu taw leh suangpi zong kimatcip takpi hi. Dawikungpu hong lau leuleu a, “Ngal Ngam aw ai kileh kik tuak ni.” ci-in a kun hi. Dawi kungpu in, “Ngal Ngam khut leh sialkhau kikhenkik hen.” a cih ciangin a kikhenkik pah hi. Ngal Ngam in zong, “Dawikungpu tawsa bek khat suangpi ah belh henla, a mah paikhia ta hen.” a cih leh, a paikhia thei pah hi. Ngal Ngam in zong Dawikungpu-Sial-kili-nei kai in ciahpiha, inn a tun ciangin a zawlpa Hang Sai aih na-in a go pah hi.

Nikhat ni ciangin Ngal Ngam in a lawmte kiangah, “Dawikungpi va hih ni,” ci-in a zawn hi. Alawmte’n “Hih zo kei ni,” ci-in umlo ahih manin kuamah ngahlo hi. Ngal Ngam in zong a mahguak pai in Dawikungpi inn a tun ciangin, “Pi aw, ka dangtak lua in zu hong lup in.” ci-in inn sung meikiangah a lum hi. Dawikungpi in zong zu lup pah a, a nih un zu dawn khawmin akkhuan dong a paupau uh hi. Dawikungpi in a ngak zawh nawnloh ciangin lup san hi. Dawikungpi a ihmut lam Ngal Ngam in a theih ciangin a cil leh a khaksawh kaikhawmin Dawikungpi nik lem sak in, a na vang sungah phih suk hi. Tua zawh teh, “Pi aw, na ihmut suak lawmlawm ei! Ka hong hih lam zong thei kei teh.” ci-in a phong hi. “Na up kei leh na-na en inla, lawng in.” a cih ciangin a lawn leh kawt nemnam ahih manin, “Aw ong hih petmah na hive maw.” a ci hi. Tua ciangin Dawikungpi in Ngal Ngam kiangah “gen peuhmah ken maw” ci-in “hi hen aw” kici uh hi. Dawikungpi in zong Ngal Ngam in a gen kha hiam ci-in Vacimnote leh Thovaite a zui sak hi.

Nikhat ni ciangin Ngal Ngam in Tuivai dungah ngasa benga, ngasa khat a mat ciangin a ngasa mat khai langlangin Dawikungpi ahihna thu a phuang khial kha laizang hi.

Vacimnote leh Thovaite in za ahih manin a va gen ciangin Dawikungpi in a samsak kik hi. A innsungah zu beeltung khum mahmah lupin Dawikungpi a innka-ah pusuaka, a innpi suangpite khangtosak hi. Ngal Ngam hong pai in a innkhum ah a lentoh laitakin tua suangpi in a dip pan na tepcip pah hi. Ngal Ngam in zong Zulei kiangah, “Tengh khau tung va zui inla, Tui vai gal a ka um va la in.” ci-in a sawl hi. Zulei in ai um tuah kawmin a hong pai ciangin Simbu hong lenga, tui sungah a khiatsak hi. Simbu in lasa pah a “Nang pawh limnga na suak a, kei pawh lo mu ka suak” ci-in van-ah lengto pah hi. Ngal Ngam ai um tui lakah tumsuka, “Ka pu Ngal Ngam koi-ah na om hiam?” ci hi. “Tuivai dungah kei ka lam diaidiai.” ci-in awng hi. Tua ai um in thugen-a, “Ka pu ka pate in mi a bum ciangin hih bang teng phuisam in nei hi.” ci-in a gen hi. “A lehkik ciangin zong hih bangin phuisam hi.” ci-in a genkhia hi.

Singkung a sihsak nop ciangin hih bangin phuisam in a lehkik ciangin zong hih bangin phuisam hi ci-in genkhia hi. Huih sapna, vasa sapna, phuisam kammalteng gen kawmin tui tungah laamin a paipai hi. Kum 30 tuitungah laamlaamin bum leh ai thu teng leh bum leh ai lehkikna thu a gen kawikawi hi. Tuitawbing panin hong kilehkik a, a kipatcilna mun hong tunkik ciang kum 30 bang hong sawt hi. Hih mun a hong tun kik ciangin mite in, ‘Thu leh la hizah tak hong gen, ai-um sungah bang om hiam, mu nuam hang,’ ci-in a satkhap uh ciangin umkeek neng lenga, a tukna mun khempeuh a sia mang khin hi. BUM LEH AI thu pianna in Pu Ngal Ngam leh Pu Hang Sai zawl tate tung pan hong piang khia ahi hi.


Ref: Pu Zel Khup' Tangthu Ciapteh sung pan

“Lawi Giat” Pianna Thu

I Zomi ngeina thucin leh tangthu pawl khat suut dih ni ei!!!
"Kei zong siam ing, lawi tung tuan kawm sun siah nei thei ing..."


Pimpih khua, Hatlang beh Pu Kim Eng in auih thei khempeuh tangcing khatin pua-a Namtawng khua-ah pai-in a zawlpa’ sialkongkhak tungah, a vanpuakte khai-in, “Zawl aw ka na zuak khipitang hi, auih thei khempeuh tawh ka gawm hi kei leh kang ding hi. A uih thei tawh ka gawm ahih manin ui in hong nek sak lohna dingin taang va ko in,” ci-in ngian bawl hi. A zawlpa zong khualu khuataw-ah taangko-in pai kawikawi-a, ka zawlpa van ui in neksak leh kiloh zolo ding hi. Na uite uh khihtek ta un ci-in a taangko hi. A zan ciangin Pu Kim Eng inn lim-ah a temta tawh lumin ui khihna khau khempeuh a atsat hi. Uite in a uih za-in Pu Kim Eng tanghciing neksak hi. A zingciang a thawh teh, “Zawl aw taangko lo na hiam? Ka tanghciing ui in ong gaihsak hi. Taang va ko pha kik in.” ci-in a sawl teh ui nei khempeuh hong kikhawm uh hi. Pu Kim Eng in thu gen a, “Ka khipi man zong hi zolo, ka tanghciing man beek ui nei tengin Lawikhat tek hong pia un.” ci-in a ngen hi. Ui neite in, “Ko ka uite uh ko sawl kei ung, nang’ na van na kep ding hi,” ci-in nial uh hi. “Ong loh nuamlo na hih uh leh ka zawlpa in taangko lo hi ding hi,” ci-in kihehsaka, a zawlpa a khut lehhenin a ciahpih hi. Tua ciangin ui neitengin hih bang lawmlawm ahihleh Lawi khat tek tawh tan ni ci-in a tan kik uh hi.

Pu Kim Eng in a zawlpa kitatna Lawi teng hawlin Pimpih khua-ah hong ciah hi. Tua ni zanin Pimpih khua Kawlte’n na sim a, Pu Kim Eng tapa manin ciahpih uh hi. A pa Kim Eng tawh lampi-ah kituak uh-a, “Ka ta hong tansak un,” ci-in a ngen hi. Kawlte in zong, “Bang tawh hong tan ding na hi hiam?” ci-in a dawt ciangin, “hih ka Lawi kaih tengtawh kong tan ding hi.” ci-in dawng hi. Kawlte in zong a Lawi teng veel a, “Hih na lawi teng lakah giat hoihsa ung, hih teng nong piak leh na tapa hong piakik nung,” a cih ciangin a lawigiat tawh a tapa a tanh hi. Tua thu hangin Khamtung gam vaihawmpi khua makai mi khuate in, ‘Kim Eng in a tapa lawi giat tawh tan ahih manin ei zong nidang teh zi kisut, ta kisut leh sin-muat lung-muat a omleh lawi giat in kitan ding hihang,’ ci-in thukim hong nei uh hi. Tua hunin sum peek cih kizang lo-in gual bek kizang hi. Dangka om nailo a, Lawitek omlo ding ahih teh Lawi sawmthum teh gual khat kici ding hi. Gual sawmthum a giat vei a phak ciangin gualgiat kici ding hi.

Lawigiat liaute in innsian sasat tawh thuah lawi khat pen innsian in kila dinga, lawi khat sasatin kila ding hi. Tua ahih manin Lawigiat ngah dingte in lawi tang ding uh hi. Innsian Lawi khat pen Hausapa in ngah ding a, sasat ih cih in tua mun a om tengin go-in ne ding uh hi.

Daan a kipiak ciangin tukthum khat a kipiak leh gualguk liausak dinga, tukthum nih ahih leh gual sawm leh tukthum thum a hih leh gual sawm le giat kiliausak ding hi. Zawlgaii a om leh tau khat kiliausak dinga, tua tau khat man dingin gual sawmnih leh gual giat kiseh ding hi. Tau takpi a kipiak leh tau khat bek mah kipia ding hi, ci-in upadi bawl uh hi. Tedim khuapi-ah Pu Kam Hau leh Pu Khoi Lam leh Pu Mang Ginte a vaihawm ciangun hih upadite hong lenkip suak uh ahih manun “Pu Kam Hau ngeina Upadi” ci-in tudong kinei hi.


Ref: Pu Zel Khup' Tangthu Ciapteh sung pan

From www.zairem.com